De periode tussen 1794 en 1814 noemen we de Franse Tijd. Napoleon rukte op en de zuidelijke Nederlanden werden in 1795 bij Frankrijk ingelijfd. Voor midden en noord Nederland was dat anders, zij waren verenigd in de Bataafse Republiek, maar vielen wel onder de invloedssfeer van Frankrijk. In 1810 werd heel Nederland geannexeerd door Napoleon en werden alle Nederlanders Fransen. In 1813 ontstond op zijn beurt het soevereine vorstendom der Verenigde Nederlanden, waar zuid Nederland en het huidige België en Luxemburg vanaf 1815 ook toe behoorden. Het waren hectische tijden.
In 1811 werd, naar Frans voorbeeld, de burgerlijke stand ingesteld. Vanaf dat jaar werden alle geboorten, overlijdens, huwelijken en scheidingen geregistreerd. In zuidelijk Nederland gebeurde dat al eerder en in Friesland zijn er gemeenten waar ze er pas in 1812 mee begonnen. In de eeuwen daarvoor werd ook al veel vastgesteld door de kerken. Helaas zijn veel van deze DTB boeken, Doop-, Trouw- en Begraafboeken, verdwenen. Bij branden in de kerken of ze zijn door mensen meegenomen, vaak met goede bedoelingen. Kwijt is kwijt en dan gaat er meteen een schat aan informatie verloren. Gelukkig zijn er ook veel bewaard en in regionale archieven terecht gekomen.
De registratie van deze persoonsgegevens in de burgerlijke stand was vooral handig om jonge mannen op te roepen voor de dienstplicht, maar ook bijvoorbeeld voor het heffen van belastingen. Vooral om die redenen bleef de burgerlijke stand bestaan nadat Napoleon weer uit onze gebieden verdreven was.
Ook diende iedereen vanaf 1811 een achternaam te hebben. In de praktijk had bijna iedereen die al, al duurde het in bepaalde gebieden nog tot 1826 voordat echt iedereen een achternaam had. Koning Willem I vaardigde op 8 november 1825 een Koninklijk Besluit uit waarin bepaald was dat men nog zes maanden de tijd had om een vaste achternaam vast te laten leggen.
Vanaf de invoering van de burgerlijke stand werden namen ook consequenter op dezelfde manier geschreven. Het maakt zoektochten soms behoorlijk ingewikkeld als er veel verschillende mogelijkheden bestaan om een naam te schrijven, vooral als de naam met een S-klank begint die ook met een Z geschreven wordt, of als er een ei-klank in voorkomt. Genealogen zijn dus blij met de burgerlijke stand al kent het systeem wel de bescherming van privacy voor nog levende personen. Geboorteaktes worden na 100 jaar vrijgegeven, huwelijksaktes na 75 jaar en overlijdensaktes na 50 jaar.
Steeds meer gegevens zijn digitaal te vinden, wat zoektochten enorm kan vergemakkelijken. In het begin van de digitalisatie zat ik iedere paar maanden weer verwachtingsvol achter de computer om te kijken wat er nu weer te vinden was. Nog niet alles is gedigitaliseerd, maar ze zijn er al wel een heel eind mee. Vele vrijwilligers hebben de taak op zich genomen de gegevens uit de burgerlijke stand en de DTB-boeken toegankelijk te maken. Een hels karwei!