Demonstreren en rellen is niet hetzelfde

Bij de demonstratie van zondag 24 januari in Eindhoven kreeg een jonge vrouw die langs een betonnen muur liep van dichtbij een ‘shot’ van het waterkanon, recht op haar hoofd/nek. Hierdoor klapte ze keihard met haar hoofd tegen de betonnen muur waar ze langs liep.

De demonstratie op het plein was vredig, ongeveer 250 mensen met koffiebekers onder het mom: koffiedrinken in Eindhoven. Heel gewone mensen, misschien wat alternatiever dan de gemiddelde Nederlander. Er was een man in een berenpak die een bord meedroeg: ’ik heb geen wapens maar een stem die meetelt’. Al na een kwartier veegde de ME het plein schoon. De menigte liet zich, onder licht protest, verdrijven. Buiten het plein, bij het station stond een grote groep jongeren. Het waterkanon reed in de richting van die menigte. Naast het waterkanon stonden nog de man in het berenpak, drie mannen en een vrouw. De drie mannen filmden hoe het waterkanon richting station reed, de waterstralen waren ook die kant op gericht. Er reed nog een ME busje van het station af de andere kant op, tussen het waterkanon en die vijf mensen door. Er stond een tekstkar. De vijf mensen die nog wel op het plein stonden, waanden zich waarschijnlijk toeschouwers, er gebeurde daar niets meer, de actie was voorbij, de spotlight was totaal ergens anders, ze waren bezig te vertrekken. En ineens, uit het niets, wordt de waterstraal recht op de vrouw gemikt, ter hoogte van haar nek. Ze klapt met een enorme klap tegen de betonnen wand. Haar vriend hijst haar overeind en helpt haar weg te komen van deze plek. Geen ME-er die helpt. Gevolg? Een schedelbreuk en vijftien hechtingen.

Hierna spuit het waterkanon de groep bij het station uit elkaar. De ME omsingelt het plein zodat niemand daarheen terug kan. Kennelijk waren de banden van het waterkanon lek geraakt waardoor dat niet meer kon worden ingezet. Twee uur lang doet de ME niets, helemaal niets, behalve traangas gooien om de eigen linie te verdedigen, maar er wordt verder niet ingegrepen. Ik schat dat er zo’n uur, anderhalf uur niets bijzonders gebeurt, maar daarna komen de brandjes, het in de brand steken van de ProRail auto en het ruiten ingooien van het station. Onder deze groep zijn niet de demonstranten met de koffiebekers, dit zijn andere mensen.

En dan lees je op social media dat de jongedame met de schedelbreuk ‘daar dan maar niet had moeten zijn’, dat het ‘haar eigen schuld’ is. De demonstratie was tenslotte verboden, ‘wat heb je daar dan te zoeken?’ Snoeiharde, vreselijke commentaren. Deze mensen hebben niet gezien hoe het zich ontwikkelde, daar in Eindhoven, zij zien maar één groep ‘demonstranten’ en dat zijn de relschoppers, en de rellen breidden zich uit over het hele land.

Veel mensen denken dat er maar twee standpunten zijn. Je bent voor of tegen de demonstranten. Maar de wereld is niet zwart/wit, er zit heel veel grijs tussen zwart en wit, het begint een beetje mijn motto te worden. Het zijn geen twee pakketten met meningen, het zwarte of het witte. Je hoeft niet te kiezen voor alles wat in één van die pakketten zit, je kunt ook uit beide pakketten je eigen, persoonlijke mening vormen.

Wat de relschoppers doen, is niet goed te praten. Die doen dat ook niet meer alleen omdat ze tegen de coronamaatregelen zijn. En of ze dat nu uit verveling doen of omdat ze geen perspectief hebben, ik weet er niet genoeg van om daar een  mening over te hebben. Feit is wel dat we het bij de overheid niet goed kunnen doen. De coronacijfers zijn op het laagste punt sinds maanden, maar we zitten ondertussen wel in een strenge lockdown mét avondklok. Nu weer uit angst voor een mutant. Het is zo langzamerhand niet meer uit te leggen en er wordt ook niet gezegd wanneer en hoe de maatregelen afgebouwd worden. Zo kun je de maatregelen eindeloos rekken, er is altijd wel een reden te verzinnen, angst voor een mutant, of het vaccinatietempo is te laag, de vaccinaties werken niet goed genoeg, of misschien wel helemaal niet tegen een bepaalde mutant. De drempel om de lockdown in stand te houden, wordt dan steeds lager. En ondertussen passen we ons leven aan en wennen we daaraan, het wordt ‘normaal’. Een nieuw normaal waaraan ik weiger te wennen.

Er wordt geroepen dat het demonstratierecht dan maar tijdelijk opgeschort moet worden. Welja, nog een grondrecht door de wc! De grondwet, ook zoiets. We hebben een grondwet opgesteld, maar wat is die waard als hij door een nauwelijks onderbouwde spoedwet, aan de kant kan worden gezet? Gewoon, nu even niet, want dat komt de overheid, de politie, even beter uit. Waar zijn dan nog je grondrechten? Zoals Halsema afgelopen zomer heeft gezegd naar aanleiding van de BLM demonstratie: “Het demonstratierecht is gegeven, dat hoef je niet eens aan te vragen, je mag demonstreren, je hoeft het alleen te melden. En dat is zeker in een periode waarin de overheid zich enorm veel macht toe-eigent, noodzakelijk.” Toevallig zitten we nu in een periode waarin de overheid zich enorm veel macht toe-eigent. De overheid heeft een zware lockdown afgekondigd en zelfs, sinds 23 januari, een avondklok ingesteld. Daar moet je tegen kunnen demonstreren, vreedzaam, zonder rellen, zonder de boel kapot te maken. Het is zelfs de taak van de politie om demonstranten te beschermen. En ze niet met een waterkanon tegen een betonnen muur te pletter te slaan. Of, zoals op het Museumplein, op hun hoofd te slaan met een wapenstok. De wapenstok mag alleen gebruikt worden op bovenarmen en –benen, niet op hoofden en ruggen.

Die avondklok was mijns inziens de druppel, die was net een brug te ver. Waarom moest dat zo nodig? Met feiten is hij niet te onderbouwen. We zouden het niet moeten accepteren. Als iemand je een jaar geleden had verteld dat we nu met een avondklok leven en daarbij had verteld waarom, op basis van welke cijfers, zou je het niet geloofd hebben, of wel? Maandenlang zijn we erop voorbereid, in het buitenland is hij al langer, en ook hier werden we er stapje voor stapje op voorbereid, tot een flink deel van de bevolking kennelijk voldoende aan het idee gewend was en hij kon worden ingevoerd, na een toneelstuk van een hele dag in de Tweede Kamer, waarbij partijen als de SP, D66, PvdA en GroenLinks eerst dramatische deden alsof ze enorm veel moeite hadden met het idee van een avondklok, maar netjes voor stemden toen de begintijd een half uur werd opgeschoven. ‘Dramaqueen, het is maar voor ruim twee weken’, werd mij op social media verweten. Word wakker, denk je nu echt dat de overheid al deze moeite doet, die hele avondklok optuigt voor achttien dagen? Misschien moet je jezelf dan toch eens wat vragen gaan stellen. Want die avondklok, daar zijn we nog lang niet af.

Het punt dat ik eigenlijk wilde maken is: kijk eens in je hart als je zegt of denkt dat het iemands eigen schuld is als ze een schedelbreuk oploopt en vijftien hechtingen nodig heeft door het zinloos geweld van een waterkanon. Wat voel je in je hart? Ben je zo verhard in je standpunt dat je het jezelf niet toestaat medelijden of verdriet te voelen? Ben je bang dat je van je standpunt afvalt, of dat je capituleert als je meeleeft met een ‘tegenstander’, voor zover je het zo kunt noemen? Ben je soms bang dat je mening zal veranderen?  Weet je wel wat er is gebeurd? Voel met je hart, je bent een mens, geen koud stuk steen. Ik vind in ieder geval iedereen een held die aan zo’n vreedzaam protest meedoet, helaas ben ik niet zo heldhaftig.