Eerder schreef ik al eens over mijn interesse in Marie-Antoinette, de tragische laatste koningin van Frankrijk. Nu wil ik het minstens zo tragische leven van haar dochter, Marie-Thérèse Charlotte, oftewel Madame Royale, bestuderen.
Marie-Thérèse werd geboren in het paleis Versailles, op 19 december 1778, als eerstgeborene van Louis XVI en Marie-Antoinette. Dat was 8,5 jaar nadat haar ouders getrouwd waren! Er was in de pers al lacherig over gedaan, als zou Louis niet weten hoe ‘het’ moest. Toch was haar moeder pas 23 jaar oud, en haar vader 24, toen ze geboren werd. Het hele land, en zeker haar oma, de keizerin van Oostenrijk Maria Theresia, hadden reikhalzend uitgekeken naar de geboorte. En natuurlijk werd er gehoopt op een zoon, door het hele land, behalve door Marie-Antoinette zelf. Zij hoopte heimelijk op een dochter. Een dochter, die, zoals zij zei, van haar zou zijn. Een zoon zou meteen ‘eigendom’ van het land zijn, een dochter kon zij voor zichzelf houden, en zo geschiedde.
Een kleine drie jaar later, in oktober 1781, werd haar broertje Louis Joseph geboren en nog weer 3,5 jaar daarna Louis Charles, in maart 1785. In juli 1786 volgde nog een zusje, Sophie Béatrix, die een zwakke gezondheid had en uiteindelijk 11 maanden later aan tuberculose overleed. Ook de kroonprins, Louis Joseph, had een broze gezondheid. Na jaren van kwakkelen overleed hij in juni 1789, ook aan tuberculose.
Op 14 juli 1789 begint de Franse Revolutie met de bestorming van de Bastille. Hun leven werd toen al beperkt tot ze tenslotte op 10 augustus 1792 na de bestorming van de Tuilerieën gevangen werden genomen en gevangen gezet werden in de Tour du Temple, de toren die resteerde van het imperium van de Tempeliers. Deze toren is in 1860 definitief afgebroken. In 1793 werden haar beide ouders terechtgesteld onder de guilloutine, haar vader in januari, haar moeder in oktober. In juni 1795 overleed haar overgebleven broertje onder verdachte omstandigheden, hij was de kroonprins en was door royalisten al uitgeroepen tot koning Louis XVII. Marie-Thérèse werd als onderdeel van een gevangenenruil vrijgelaten. Ze vertrok daarna naar het Weense hof, waar de familie van haar moeder woonde en later naar Letland. Haar oom, die zichzelf had uitgeroepen tot koning Louis XVIII en die kinderloos was, wilde dat Marie-Thérèse trouwde met haar neef, Louis Antoine, zoon van een andere broer van haar vader, de latere Charles X. Zij stemde in met het huwelijk, om zo weer familie te hebben. Ze trouwden op 10 juli 1799. Ze vertrokken naar Groot-Brittannië om daar jarenlang te verblijven. Het huwelijk bleef kinderloos. Na wat omzwervingen en het overlijden van haar echtgenoot in 1844 sleet ze haar laatste jaren net buiten Wenen. Op 19 oktober 1851 overleed zij op 72 jarige leeftijd aan de gevolgen van longontsteking. Ze ligt begraven in een klooster in Slovenië. Op haar graf staat: “Douairière de la Reine de la France.”
Wat een tragisch leven heeft zij geleid en wat een spanning heeft ze gekend! De eerste tien jaar van haar leven heeft zij als een prinses kunnen leven, naast haar moeder, die zij vast zeer bewonderde. Op sommige schilderijen zie je haar echt naar haar moeder opkijken. Vanaf de start van de Revolutie heeft ze een heel zwaar leven gehad, haar hele familie verloren, getrouwd met een neef, hopelijk was er sprake van enige liefde tussen die twee, maar ik vrees eerlijk gezegd van niet. Het is een eenzaam bestaan geweest dat ze heeft moeten doorbrengen. Het leven van een prinses is niet altijd als in een sprookje en dat geldt zeker voor het leven van deze prinses. Dat ze in vrede rust.