5 jaar na onze eigen ramp

Dit blog schreef ik vorig jaar, 5 jaar na dato.

De MH17 ramp is in die vijf jaar niet echt uit de publiciteit geweest en men maakt zich er nu voor op om te gedenken dat deze ramp zich op 17 juli precies vijf jaar geleden afspeelde. Voor mij is deze ramp onlosmakelijk verbonden aan de ramp die zich in die nacht voltrok binnen mijn eigen gezin: het overlijden van mijn ex-echtgenoot, de vader van mijn drie kinderen.

Vijf jaar. Het is lastig te bepalen of dat lang of kort is. Aan de ene kant zijn de jaren voorbij gevlogen, aan de andere kant: ik weet het nog als de dag van gisteren. Het verdriet, het plotselinge, de pijn, vooral bij mijn kinderen. Van het ene op het andere moment was hij weg, een hartstilstand, ’s avonds laat. Hij zat thuis op de bank, en als ik hem en beetje ken (en dat doe ik), zat hij te zappen op de bank, naar het nieuws te kijken. Het nieuws dat gedomineerd werd door de MH17 ramp die zich die middag had afgespeeld. Tegen twaalven zakte hij in elkaar en was weg, de hulpdiensten en het ziekenhuis hebben geruime tijd geprobeerd hem terug te halen, wat mislukte. En daarna was alles anders.

Drie kinderen die een ouder misten. Het overweldigende gevoel dat ik in het begin had, dat ik nu zeker heel oud moest worden, dat alles nu van mij afhing, ik was de enige verantwoordelijke nu. Daar wen je aan, zoals je aan alles went, er zijn veel meer ouders die er alleen voorstaan, al dan niet omdat de andere ouder is overleden.

Er is veel veranderd in vijf jaar. De kinderen zijn vijf jaar ouder, de jongste is bijna volwassen. Er zijn al genoeg momenten geweest die hij niet had mogen missen: diploma-uitreikingen, studiekeuzes. Mijn zoon is op zichzelf gaan wonen begin dit jaar. Wat zou hij het leuk hebben gevonden om te helpen in zijn huisje. De jongste heeft verkering met een vroegere buurjongen, dus die heeft hij gekend en destijds hadden ze ook al verkering gehad. Maar de vriend van mijn oudste dochter zal hem nooit kennen. Er zullen nog heel veel meer van dit soort momenten komen.

Ook in mijn leven is er veel veranderd. Ineens waren de kinderen fulltime bij mij, dat was best wennen en uiteindelijk heeft mede dat me, ruim twee jaar daarna, mijn relatie gekost. Het leert je dat je in je leven nooit op een punt bent dat je alles voor elkaar hebt, het leven is dynamischer dan je soms zou wensen.

Nu, vijf jaar later, zit ik weer in een rouwperiode, het is nu zes weken geleden dat mijn moeder overleed. En hoe anders is dat! Waar mijn ex-echtgenoot zomaar uit het leven werd gerukt en er met geweld is geprobeerd hem terug te halen, zo rustig en vredig gleed mijn moeder het leven uit. En ook al was die laatste fase van haar leven erg kort, diep van binnen heb ik er vrede mee, al moet het gemis nog komen. En ook al was mijn moeder met haar 71 jaar nog veel te jong, mijn ex-echtgenoot was 48 jaar, de leeftijd die ik nu heb, en dat is natuurlijk heel veel te jong.

Mensen zeggen weleens dat als je weet dat iemand gaat sterven, je in ieder geval afscheid kunt nemen van elkaar, eventueel nog dingen kunt zeggen tegen elkaar. Dat leek mij lastig. Als iemand een tijdlang weet dat hij gaat sterven, maakt dat het ook emotioneel heel zwaar, leek mij. In het geval van mijn moeder waren het heel mooie dagen. Ik heb gezegd dat ik van haar hou, iets wat ik in mijn leven nog nooit hardop gezegd had tegen haar, ook al wist zij wel dat dat zo was. En natuurlijk was het emotioneel, maar er was bij ons allemaal een diep gevoel van vrede, het was goed zo. Bij de vader van mijn kinderen was dat anders. En nog steeds weet ik niet wat beter is, want iedere situatie is weer anders. Hoe heftig is het als je afscheid moet nemen van je nog jonge kinderen, of, als kind, van je vader? Ik denk dat het niets voor hem geweest was, maar als ik zie wat wij allemaal ineens konden bij mijn moeder… eigenlijk kun je zoiets helemaal niet zeggen, op die momenten is alles zo anders!

Wellicht kijkt hij af en toe om een hoekje om te kijken hoe het met zijn kinderen gaat, maar misschien is dat wel een heel aardse gedachte. Zoals mijn dochter zo dapper zei in haar speech op de begrafenis van mijn moeder: ‘doe de groetjes aan papa’, zo zou ik hem even willen laten weten dat we het redden met zijn allen, dat het al met al goed met ons gaat, maar ook dat we altijd over hem blijven praten, dat we hem niet vergeten.