De vraag wordt weleens gesteld. Ben je spiritueel? Een vraag die me aan het denken zette.
Spiritualiteit, wat is dat eigenlijk? Het is een begrip dat door velen anders wordt ingevuld. Er kan al het bovennatuurlijke mee bedoeld worden, onbegrepen krachten, waaronder ook het religieuze. Breder gezien kan het duiden op de menselijke ziel en dus eigenlijk je hele bewustzijn. Als we van die laatste betekenis uitgaan is alles wat leeft, alles wat een eigen wil heeft, spiritueel. Dan onderscheidt het ons van een staat van willoos zijn, zoals planten bijvoorbeeld. Dieren hebben zeker een eigen wil, dat weet iedereen die een huisdier heeft of heeft gehad! Zonder ziel zijn we niet meer dan robots.
Het religieuze wordt ook wel als spiritualiteit gezien. Je wordt geleid door iets wat je niet kan zien. Nu kent religie ook een miljoen vormen, van een stikt geleide kerkelijke religie met geboden, verboden, strenge leefregels en straffen als je buiten de lijntjes kleurt tot aan religieuze ervaringen die nauwelijks te benoemen en heel persoonlijk zijn. Al heb ik geen streng gelovige achtergrond, de kerkelijke religie, met die sociale controle, dat wijzende vingertje, het geeft me altijd de rillingen, een benauwd gevoel. Vaak is het in die kringen zo dat je er volledig bij hoort zolang je je aan de regels houdt, maar als je een ander pad kiest, moet je niet gek opkijken als je volledig geëxcommuniceerd wordt. Voor mij niet zo’n religie dus en alhoewel ik heus in ‘iets’ geloof, zal ik dat nooit ‘god’ noemen (en dus ook niet met een hoofdletter schrijven!), alleen al omdat god voor mij bij de kerk hoort. Ik weet niet waarom ik er zo’n weerzin van heb, je zou bijna denken dat het met vorige levens te maken heeft.
Religie is voor mij een manier om het ongrijpbare grijpbaar te maken. Mensen hebben de behoefte om dingen te verklaren, om ze vast te pinnen, mensen houden van houvast. Voor mij is dat astrologie en zo zijn er nog vele andere manieren. Het mooie is dat het wonderlijk genoeg allemaal werkt. Astrologie geeft mij houvast in gebeurtenissen en vooral gevoelens en emoties. Op een rationele manier verklaart astrologie heel erg veel. De combinatie van planeten en tekens, het is al ruim dertig jaar de rode draad en ook de leuning, in mijn leven. Mijn religie zo je wil.
Blijft dus nog een enorm gebied over wat ‘spiritueel’ genoemd wordt. Gaat het over bovennatuurlijke krachten? Gaven die je hebt gekregen, aangeboren talenten? Alles met het werken met energie bijvoorbeeld? Alles met het leggen van contacten met de andere wereld, de wereld van de overledenen, de geesten, de engelen of wat voor onzichtbare entiteiten dan ook. Wordt spiritualiteit daaraan afgemeten? Ben je spiritueel als je daar in een bepaalde mate in gelooft of er contact mee kan maken? Het in kan zetten om anderen te helpen bijvoorbeeld.
Hoe ziet het eruit als je heel erg spiritueel bent? In mijn hoofd komt dan op dat je heel erg onaards bent, of beter gezegd wellicht: onthecht van het aardse. Dat je dan leeft in en met alles wat onzichtbaar is. Dat je niet hecht aan aardse bezittingen, aan uiterlijk. Dat je niet de drang hebt om bij de groep te horen, wie of wat die groep ook is. Dat je niet bang bent een volledig afwijkende mening te hebben, dat je nooit nadenkt over hoe andere mensen over je denken, dat niet bang bent voor afwijzing in de breedste zin van het woord. Veel mensen roepen dan: “Nee hoor, ik hecht niet aan bezit en uiterlijk”. Maar is dat wel zo? Als je heel diep bij jezelf te rade gaat, moet je dan niet toegeven dat je het toch wel leuk vindt als anderen zeggen dat je er goed uitziet, dat je je haar en make-up in orde maakt en iets leuks aantrekt als je naar een feestje gaat? Als je toch graag dat bepaalde item wil kopen, gewoon omdat het er mooi uitziet terwijl een andere, goedkopere of tweedehandse versie net zo functioneel is, áls je al iets nodig zou hebben.
Is het eigenlijk wel goed om ernaar te streven zo spiritueel mogelijk te zijn? Zijn we hier niet juist op aarde om een aardse ervaring te hebben, in een lichaam, op een plek, in een groep, met al zijn beperkingen, juist om dat te voelen en ervan te leren? En natuurlijk leid (of lijd) je je aardse leven niet als robot, zonder gevoel en gedachten, zonder wil, maar ben je hier als ziel, als spirit. Spiritueel zijn is misschien wel je aardse leven leiden (en dan nu echt met een korte ei, want jij bent de leider!), zonder je ziel niet uit het oog te verliezen. Hoe doe je dat? Ik denk dat je dat doet door naar jezelf te blijven luisteren, te kijken wat voor jou goed is en goed voelt. Je leven leiden zonder anderen kwaad te doen, zonder je buitensporig te verrijken en zeker niet ten koste van anderen. Door zoveel mogelijk goed te doen in je leven, andere mensen te helpen, door naar ze te luisteren en ze hun eigen pad te laten belopen, zodat ze hun eigen lessen kunnen leren, zonder ze dat uit handen te nemen, maar ze te ondersteunen als het nodig is. En natuurlijk moet je je eigen lessen leren en je eigen levenspad belopen. Je ziel is groots, schoon en mooi. Tegelijkertijd zijn we hier op aarde en dus aards en zijn er ook gevoelens van jaloezie wellicht, er is oneerlijkheid, er kan strijd zijn, je kan toch net iets beter, leuker, liever, scherper willen zijn dan de ander. Dat soort gevoelens worden makkelijk afgewezen, maar we zijn mensen, we zijn spirituele wezens, zielen die een menselijke ervaring ondergaan en de menselijke gedaante heeft te maken met grote beperkingen.
Dat is hoe ik het zie, ik besta uit een ziel, die al vele levens geleefd heeft, op aarde en wellicht ook op andere plaatsen en die al die zielservaringen in zich heeft. Nu ben ik hier weer terug, als mens op aarde, in een andere tijd en op een andere plek. Mijn menselijke lichaam is beperkt en kan niet de hele ziel bevatten, en dus woont een stukje van die ziel, laten we het de geest noemen, in mijn lichaam. Gaandeweg in mijn leven, naarmate mijn levenspad vordert en ik al vele keuzes heb gemaakt, krijg ik steeds een beetje meer inzicht in wie ik eigenlijk ben, leer ik steeds meer over wie of wat mijn ziel is, wellicht juist door de beperkingen van de geest en het lichaam waarin ik woon. Mijn volledige ziel zal ik als mens nooit helemaal kunnen zien of bevatten, daarvoor ben ik in mijn mensvorm veel te klein en beperkt.
In mijn gedachten, met mijn ziel, kan ik dingen voelen, weet ik dingen, waarvan ik weet dat mijn menselijke vorm ze niet kan. Ik zie mezelf bijvoorbeeld niet voor een grote groep mensen spreken, of een klas pubers in het gareel houden. Zo kan ik bijvoorbeeld ook niet vrijuit dansen, met andere mensen erbij (en zonder doe ik het ook niet). Ik zie het mensen doen, gewoon helemaal meegenomen door de muziek, zich bijna niet meer bewust van hun omgeving, bewegen zonder terughoudendheid, zonder dat stemmetje dat zegt: “Doe gewoon, dit ziet er vast niet uit, wat zullen ze wel niet denken, dit doe je anders nooit, het ziet er raar uit, iedereen kan zien dat je dit heel gemaakt doet, je bent helemaal niet soepel in je heupen, gedraag je”. Ja, ik heb zo’n stemmetje. Ik ben mijn eigen criticus. Maar boeit het wat een ander denkt? Ik denk ook vaak van alles over anderen, mijn aardse geest kan behoorlijk oordelend zijn, terwijl mijn ziel oordeelloos is. En nee, feitelijk boeit het niet, maar toch kan ik daar niet voorbij. Op dat soort momenten voel ik het verschil tussen mijn geest en mijn ziel. Ik voel de beperking. Mijn mening is dat we daarvoor hier op aarde zijn. Het levenspad is een zeer persoonlijk pad, een pad dat je lichaam en geest lopen om te groeien, om steeds meer contact te krijgen met die grote, overkoepelende ziel en om die ervaringen straks, aan het einde van het pad, mee te nemen naar de ziel. Dat is het hele persoonlijke spirituele pad. En feitelijk is het dus compleet onbelangrijk wat het antwoord is op de vraag: ‘Ben je spiritueel?’ Iedereen is het. Sommigen zijn hier voor het eerst, anderen misschien voor de duizendste keer. Kun je een pasgeboren baby vergelijken met een afgestudeerd jurist?
Afbeeldingen komen uit De Duizend Quotes, gemaakt door Marc
Eerder schreef ik over geloven: Je kunt in van alles geloven