In de voetsporen van mijn overgrootmoeder Anna Maria Geertruida Kodde

Op de één of andere manier voel ik mij in mijn stamboom altijd aangetrokken tot mijn voormoeder Anna Maria Geertruida Kodde, de moeder van mijn oma van vader’s kant. Mijn ‘andere’ oma, waar ik al eens een blog over heb geschreven, is dus haar dochter. Met de familie van vader’s kant was er weinig contact, des te wonderlijker dat deze vrouw mij zo aantrekt. Ik besloot eens een grondig onderzoek naar haar leven te doen. Op de grafsteen die op de foto boven dit blog te zien is, staat ze vermeld als A.M. Geertruida, wat een aanwijzing is dat haar roepnaam van Geertruida afkomstig was, ik noem haar voor het gemak ‘Geertje’.

Anna Maria Geertruida werd geboren op 9 januari 1886 in Vinkeveen als achtste kind, drie daarvan zijn voor haar komst al overleden. Na haar worden nog vier kinderen geboren, waaronder een tweeling waarvan er één na 17 dagen overlijdt. Ze groeit die eerste jaren dus op met vier zusjes en drie broertjes. Het overlijden van één van de tweelingbroertjes krijgt ze waarschijnlijk niet bewust mee, ze is dan ruim 2,5 jaar oud.

Vader was veenman, het was een arm gezin, een hard leven. Een leven in een tijd waarin kindersterfte de dagelijkse praktijk was en waar ziektes zoals wij die allang niet meer kennen, zomaar de kop opstaken. Cholera was één van die ziektes die epidemische vormen aan kon nemen en waarschijnlijk heeft er in Vinkeveen en omgeving in de jaren 1891-1892 een dergelijke epidemie rondgewaard. Begin februari 1891 overleed de jongste dochter, acht maanden oud in Utrecht, waarschijnlijk in het speciale cholera hospitaal. Aan het einde van diezelfde maand overleed het broertje onder Geertje, bijna vier jaar oud, ook in Utrecht waarschijnlijk aan dezelfde ziekte. De ziekte nam voor dit gezin een pauze om het jaar erna, wederom in februari, weer keihard toe te slaan. De moeder van het gezin overleed thuis op 9 februari op 36-jarige leeftijd. Het kan goed zijn dat zij ook cholera had, maar niet naar het hospitaal wilde om voor haar gezin te kunnen zorgen, of dat de ziekte zo snel toesloeg dat daar geen tijd meer voor was. Gezien het tempo waarin de kinderen werden geboren, kan het ook nog heel goed zijn dat zij zwanger was, al wordt daar geen melding van gemaakt. Een week later overlijdt de zus boven Geertje op 7-jarige leeftijd. Enkele maanden later, in juli overlijdt dan als laatste de oudste dochter op de leeftijd van 14 jaar. Zo werd het gezin van 8 kinderen en twee ouders in anderhalf jaar tijd gehalveerd tot een gezin van een vader met vier kinderen, de oudste tien jaar, de jongste nog geen vier. Geertje was ruim zes jaar op dat moment, en wat een enorme verliezen had zij toen al geleden!

In februari van het jaar 1900 overlijdt dan als klap op de vuurpijl Geertje’s vader, 47 jaar. De vier kinderen blijven verweesd achter, Geertje is dan 14, haar zus 18 en de broers 17 en 11 jaar. Over wat er dan met de kinderen gebeurt, weet ik nog niks, ik hoop dat nader onderzoek hier een licht op zal kunnen werpen.

We pakken het verhaal op op 2 mei 1912, Geertje trouwt die dag met Anthonius Henricus, Toon, Meijer in Abcoude-Proostdij. Ze is dan 26 jaar oud, ze is dienstbode van beroep met als woonplaats Amsterdam. Toon is klompenmaker, net als zijn vader. Ruim een jaar later wordt de eerste dochter geboren die vernoemd wordt naar de beide oma’s: Adriana Anna, roepnaam Janie.  Ruim tien maanden daarna volgt een zoon, Theodorus Cornelis, inderdaad, naar beide opa’s. Hij overlijdt 8 weken later. Een kleine twee jaar daarna volgt nog een dochter, Anna Adriana (heel veel fantasie hadden ze kennelijk niet) en nog datzelfde jaar, 1916, in december, volgt mij oma, Cornelia Theodora (ja ja, naar beide opa’s!). Eind januari 1918, kreeg ze een tweeling, twee jongens waarvan er één na 11 dagen overlijdt, eigenlijk dus precies zoals het bij haar moeder is gebeurd. Ze heetten Theodorus Bernardus en Cornelis Johannes (met hun eerste namen naar hun opa’s!). Eind november 1919 volgt nog een dochter, Johanna Antonia, Jopie. Het jaar erop, in augustus 1920 is Geertje weer zwanger als haar derde kind, Anna Adriana overlijdt, de doodsoorzaak is mij onbekend, maar volgens de overlijdensakte was het niet in huis, wellicht is zij verongelukt over verdronken. Begin februari 1921 bevalt ze van een dochter die dezelfde naam krijgt als haar zus die een half jaar eerder overleed, Anna Adriana. Het noodlot slaat weer toe: twee weken na de geboorte van deze dochter overlijdt Geertje, 35 jaar oud, in het kraambed.

Ik weet dat mijn oma, die toen vier jaar oud was, is opgegroeid bij haar oom, een broer van haar vader, die drie maanden daarvoor getrouwd was. Van de andere vier kinderen weet ik niet waar zij zijn gebleven. Er waren nog vier andere gezinnen in de directe familie, wellicht hebben zij allemaal één kind opgenomen, ik hoop dit nog te ontdekken. Van mijn overgrootvader weet ik alleen dat hij pas dertig jaar later opnieuw trouwde, wat hij in de tussentijd heeft gedaan, is mij nog onbekend.

Mijn overgrootvader ligt begraven op de kleine begraafplaats achter de katholieke kerk in Abcoude, Geertje ligt daar niet meer, die was 55 jaar voor hem al overleden. Wel is het vrij zeker dat zij ook op deze begraafplaats gelegen moet hebben, net als de drie jonge kinderen die zij verloor. Op de grafsteen van mijn overgrootvader wordt zij wel vermeld. In januari 2018 heb ik deze begraafplaats bezocht en wat rondgekeken in Abcoude, de plaats waar zij zoveel voetstappen heeft liggen. Het was goed om dit even zo te beleven. Ik heb een kaarsje bij het graf, dat ik ook maar als haar graf beschouw, neergezet. Ik denk dat het fijn is als er 97 jaar na je overlijden door een achterkleinkind een kaarsje ter nagedachtenis voor je wordt neergezet. Ze is niet vergeten en ik ga verder met het onderzoeken van haar leven. Vandaag was pas het begin. Zie de volgende stap hier.